قرآن کریم و تراشیدن ریش
نوشته‌شده توسط امیر فتحی
ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﺭﻳﺶ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮ ﻗﺮﺁﻥ:
سؤال: ﺁﻳﺎ ﻗﺮﺁﻥ اشاره‌ای ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﺭﻳﺶ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟
ﺟﻮﺍﺏ: ﺁﺭی؛ ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺁﻳﻪ ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ می‌رساند ﻛﻪ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﺭﻳﺶ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ؛ ﻭ ﺍﺫﺍ ﺍﺑﺘﻠﻲ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺭﺑﻪ ﺑﻜﻠﻤﺎﺕ ﻓﺎﺗﻤﻬﻦ (1)؛ ﺩﺭ ﺫﻳﻞ آیه‌ی ﺷﺮﻳﻔﻪ ﺍﺯ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ علیه‌السلام نقل‌شده ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: وقتی ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ علیه‌السلام ﺭﺍ ﺧﻮﺏ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻣﺘﺤﺎﻥ قرارداد ﺑﻪ اینکه ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺭﺍ ﺫﺑﺢ ﻛﻨﺪ، ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ علیه‌السلام ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﻴﺪﺍﺭ ﺷﺪﻥ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮ ﺫﺑﺢ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﭘﺎﺩﺍﺵ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴم علیه‌السلام ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻣﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺍﻣﺎﻡ ﺑﺮ ﻣﺮﺩﻡ قراردادیم ﻭ ﺳﭙﺲ ((ﺣﻨﻴﻔﻴﺖ)) یعنی ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ ﻛﻪ ﺩﻩ ﭼﻴﺰ ﭘﺎﻙ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻭ ﻧﺎﺯﻝ ﻛﺮﺩ؛ ﺣﻀﺮﺕ علیه‌السلام ﻫﻢ آن‌ها ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻧﺴﺦ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﺗﺎ ﺭﻭﺯ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻫﻢ ﻧﺴﺦ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ نخواهد شد ﻛﻪ ﭘﻨﺞ ﭼﻴﺰ ﺁﻥ ﺭﺍﺟﻊ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻭ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ:
1) ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺎﺭﺏ (ﺳﺒﻴﻞ)
2) ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ
3) ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﻣﻮی ﺳﺮ
4) ﻣﺴﻮﺍﻙ ﻛﺮﺩﻥ
5) ﺧﻠﺎﻝ ﻧﻤﻮﺩﻥ.
ﻭ ﭘﻨﺞ ﭼﻴﺰ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻥ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺑﺪﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ عبارت‌اند ﺍﺯ:
1) ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﻣﻮﻫﺎﻱ ﺯﺍﺋﺪ ﺑﺪﻥ
2) ﺧﺘﻨﻪ ﻛﺮﺩﻥ
3) ﻧﺎﺧﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ
4) ﻏﺴﻞ ﺟﻨﺎﺑﺖ
5) ﻃﻬﺎﺭﺕ ﺑﺎ ﺁﺏ.
ﺗﺎ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ فرموده‌ی ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ علیه‌السلام یکی ﺍﺯ ﺍﺣﻜﺎﻡ ده‌گانه‌ی ﺁﻳﻴﻦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻤﻲ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ علیه‌السلام ﻧﺎﺯﻝ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ (2) ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ تبارک‌وتعالی ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: ﺍﺗﺒﻊ ﻣﻠﻪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺣﻨﻴﻔﺎ (3): ﺍی ﺭﺳﻮﻝ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺁﻳﻴﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻭ ﭘﺎﻙ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ علیه‌السلام ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﻦ؛ ﻭ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﺷﺪ یکی ﺍﺯ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻴﻦ ابراهیمی ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺭﻳﺶ ﺍﺳﺖ.
پرسش: ﺁﻳﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻠﺎﻡ صلی‌الله علیه وآله وسلم مأمور ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻭی ﺍﺯ ﺁﻳﻴﻦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻤﻲ می‌باشند؟
پاسخ: ﺧﻴﺮ؛ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺭ جای دیگر ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ: ﻗﻞ ﺻﺪﻕ ﺍﻟﻠﻪ ﻓﺎﺗﺒﻌﻮﺍ ﻣﻠﻪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺣﻨﻴﻔًﺎ (4): ﺍی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﺍﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﮕﻮ: ﺭﺍﺳﺖ ﮔﻔﺖ ﺧﺪﺍ پس ﺍﺯ ﺁﻳﻴﻦ ﭘﺎﻙ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ علیه‌السلام ﭘﻴﺮﻭی ﻛﻨﻨﺪ.
ﻭ ﻣﺎ ﺍﺗﺌﻜﻢ ﺍﻟﺮﺳﻮﻝ ﻓﺨﺬﻭﻩ ﻭ ﻣﺎ ﻧﻬﺌﻜﻢ ﻋﻨﻪ ﻓﺎﻧﺘﻬﻮﺍ (5): ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﺁﻭﺭﺩﻩ (ﺍﺯ ﺣﻜﻢ) ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻭ ازآنچه شمارا نهی ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ خودداری ﻛﻨﻴﺪ؛ ﻭ ﻣﺎ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺯﻳﺎﺩی ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ صلی‌الله علیه وآله وسلم ﺩﺍﺭﻳﻢ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ نهی ﺍﺯ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ نهی ﻭ ﺍﻣﺮ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺑﻪ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺭﻳﺶ.
ﻭ ﻟﺎﺗﻠﻘﻮﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﻢ الی ﺍﻟﺘﻬﻠﻜﻪ (6): ﻭ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻠﺎﻛﺖ ﻧﻴﻨﺪﺍﺯﻳﺪ؛ ﭼﻮﻥ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﺭﻳﺶ ﺩﺍﺭﺍﻱ امراضی است ﻟﺬﺍ ﻗﺮﺁﻥ ﻫﻢ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ کسی ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻠﺎﻛﺖ ﺑﻴﻨﺪﺍﺯﺩ، آن‌هم به دست ﺧﻮﺩ ﻭ ﺍﻣﺮﺍﺽ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ﺁﻭﺭﺩﻳﻢ ﭘﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ آیه‌ی ﻓﻮﻕ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻳﺶ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ علیه‌السلام ﺭﻭﺷﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺁﻳﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ، ﻫﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ صلی‌الله علیه وآله وسلم ﻭ ﻫﻢ ﺍﻣﺖ ﺍﻳﺸﺎﻥ امور ﺑﻪ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ.
پرسش: ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ (درباره‌ی ﺁﻳﻪ 95 ﺳﻮﺭﻩ آل‌عمران) ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮﺩ: «ﺍﺗﺒﻌﻮﺍ» صیغه‌ی ﺍﻣﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﻟﺎﻟﺖ بر مطلق ﻣﻄﻠﻮﺑﻴﺖ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺏ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﺒﺎﺏ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﻟﺬﺍ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺮﻭی ﻛﺮﺩﻥ ﻭﺍﺟﺐ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺏ ﻋﺮﺽ می‌شود ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ صیغه‌ی ﺍﻣﺮ ﺩﻟﺎﻟﺖ ﺑﺮ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺏ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﺒﺎﺏ ﺩﺍﺭﺩ ولی درصورتی‌که قرینه‌ی ﺣﻤﻞ ﺑﺮ ﺍﺳﺘﺤﺒﺎﺏ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻋﻘﻞ ﺣﻜﻢ ﺑﺮ ﻟﺰﻭﻡ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﺍﺯ ﺍﻣﺮ ﻣﻮلوی می‌کند ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ آیه‌ی ﺷﺮﻳﻔﻪ این‌چنین ﺍﺳﺖ.
پرسش: ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﻗﺮﻳﻨﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺘﺤﺒﺎﺏ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻥ اینکه ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﻕ بعضی ﺍﺯ ﻣﺴﺘﺤﺒﺎﺕ قرارگرفته ﭘﺲ به‌حکم ﻭﺣﺪﺕ ﺳﻴﺎﻕ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻤﻞ ﺑﺮ ﺍﺳﺘﺤﺒﺎﺏ ﺷﻮﺩ.
پاسخ: بله؛ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﻕ بعضی ﺍﺯ ﻣﺴﺘﺤﺒﺎﺕ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻟﻜﻦ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﺩﻩ ﭼﻴﺰ ﻏﺴﻞ ﺟﻨﺎﺑﺖ ﻫﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ یکی ﺍﺯ غسل‌های ﻭﺍﺟﺐ هست؛ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ می‌توان ﮔﻔﺖ: ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻗﺮﻳﻨﻪ ﺣﻤﻞ ﺑﺮ ﺍﺳﺘﺤﺒﺎﺏ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ؛ ﻭ ﻟﺬﺍ هرکدام ﺍﺯ این ده ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ صیغه‌ی ﺍﺗﺒﻌﻮﺍ عقلا ﻭﺍﺟﺐ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻣﮕﺮ اینکه رخصتی ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺷﺎﺭﻉ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ بعضی ﺍﺯ این‌ها ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﺴﻮﺍﻙ ﺯﺩﻥ ﺭﺧﺼﺖ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺑﻌﺾ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺴﻞ ﺟﻨﺎﺑﺖ ﻭ ریش‌تراشی ﺭﺧﺼﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻧﺘﻴﺠﻪ اینکه ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ به‌حکم ﻋﻘﻞ ﻭﺍﺟﺐ هست.
سیره‌ی عملی ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ دلیلی ﺑﺮ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ:
سیره‌ی عملی ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴا ﺩﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﻭﻗﺘﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺯندگی ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﻧﻈﺮ می‌کند درمی‌یابد ﻛﻪ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ علیه‌السلام ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ، ﺍﻭﻟﻴﺎ، صدیقین ﻭ صالحان ﻭ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ ﺩﻳﻦ ﺑﻮﺩﻩ، ریش‌تراش نبوده‌اند ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻜﺮﺍﺕ می‌دانسته‌اند ﻭ ﺍﺣﺪی ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ دینی یعنی ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻣﻌﻈﻢ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻠﻤﺎ ﺍﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﻭ حتی ﻋﻠﻤﺎی ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﻭ بعضی ﺍﺯ ﺳﻠﺎﻃﻴﻦ ﻭ پزشکان ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ خارجی، ﻣﺮﺗﻜﺐ ریش‌تراشی نشده‌اند؛ ﺧﻮﺏ ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﻭﺭﺯﻳﺪﻥ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎ ﻭ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ دینی ﺩﺭ ﻃﻮﻝ زمان‌ها ﺑﻪ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﻭ ﻧﺘﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﺭﻳﺶ حتی ﺑﺮﺍی یک‌مرتبه ﻛﺸﻒ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ نمی‌کند ﻛﻪ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﻣﻄﻠﻮﺏ مولی ﺑﻮﺩﻩ ﻭ حجتی است علیه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺭﻳﺶ می‌تراشند؟ حتماً ﺟﻮﺍﺏ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺩﺍﺩ بلی.
ﺩﻟﻴﻞ عقلی ﺑﺮ ﻟﺰﻭﻡ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ:
یکی ﺍﺯ دلایلی ﻛﻪ ﺑﺮ ﻟﺰﻭﻡ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ اقامه‌شده ﺍﺳﺖ، ﺩﻟﻴﻞ عقلی است به‌این‌ترتیب ﻛﻪ: ﻋﻘﻞ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺍﻧﺴﺎنی ﺣﻜﻢ می‌کند ﻛﻪ ﻋﺒﺪ ﻭ بنده‌ی ﻣﻮﻟﺎ، کسی است ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﻛﺮﺩﺍﺭ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻮﻟﺎی ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ لحظه‌ای دمی برخلاف ﺭﺿﺎی ﻣﻮﻟﺎی ﺧﻮﺩ برندارد ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺩﻳﮕﺮ بنده‌ی ﺍﻭ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ بنده‌ی ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﺤﺖ سلطه‌ی ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ چراکه ﻫﺮ ﭼﻪ دربند ﺁنی بنده‌ی ﺁنی ﻭ ﺑﺮ کسی ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻟﺎﻱ حقیقی ﻭ ﺁﻧﻜﻪ، ﻫﺮ ﻛﺲ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﺧﺪﺍی تبارک‌وتعالی است ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻫﻤﻪ بنده‌ی ﺍﻭ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﻗﺘﻀﺎی ﺑﻨﺪگی ﺍﻳﻦ ﻣﻮﻟﺎی ﻋﺰﻳﺰ، این است ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺤﻮ ﻣﻄﻠﻮبی ﻛﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﺿﺎﻳﺘﺶ هست به‌جا ﺁﻭﺭﻳﻢ ﺗﺎ بدین‌وسیله ﺑﻪ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺑﻨﺪگی ﺧﻮﻳﺶ ﻋﻤﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ؛ ﺭﻳﺶ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ یکی ﺍﺯ اموری است ﻛﻪ بنا بر ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ برمی‌آید (ﻛﺘﺎﺏ، ﺳﻨﺖ، ﻋﻘﻞ ﻭ ﺍﺟﻤﺎﻉ) ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻣﻮﻟﺎی حقیقی ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﺮخیصی ﻫﻢ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﺁن ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ؛ ﻟﺬﺍ ﺑﻨﺪگی ﺍﻗﺘﻀﺎ می‌کند ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ بنده‌ی ﺍﻭ می‌داند ﺭﻳﺶ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻧﺘﺮﺍﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ وظیفه‌ی ﺑﻨﺪگی ﺧﻮﻳﺶ ﻋﻤﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ خدای‌ناکرده ﺗﺮﺍﺷﻴﺪ ﺍﺯ زمره‌ی ﺑﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﻭ خارج‌شده ﻭ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﻴﻢ ﻛﺎﺭی ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻭ ﻗﺒﻴﺢ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﮔﺸﺘﻪ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﻘﺎﻕ ﻋﻘﺎﺏ ﻫﻢ ﺩﺍﺭﺩ. (7)
پی‌نوشت:
1) بقره، آیه 124
2) ﻭﺳﺎﺋﻞِ الشیعه، ﺗﻔﺴﻴﺮ علی ﺑﻦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ قمی (ﺭﻩ)
3) ﻧﺤﻞ، آیه 123
4) آل‌عمران، آیه 95
5) حشر، آیه 8
6) بقره، آیه 195
7) دانستنی‌های علمی درباره ریش و ریش‌تراشی، ﻣﻬﺪی آقا بابایی، نشر ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ، ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ رایانه‌ای ﻗﺎﺋﻤﻴﻪ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ
