پرسش:

تعیین و نصب امام وظیفه چه كسی است و رفع این احتیاج مهم بشر را كه می‌تواند بكند؟

پاسخ:

كسی كه برای ریاست امور دین و دنیای مردم نصب می‌شود، باید فردی باشد كه تمام علوم و معارف و مطالب دین را به نحو كامل بداند و بتواند تمام وظایف پیشوایی را انجام دهد و اهل خیانت و جنایت نباشد و در اجرای امور مربوط به شئون خود كوتاهی نكند و خطا ننماید و مصلح حقیقی در باطن و ظاهر و اوّل و آخر بوده باشد و در مسائل و معضلات محتاج به دیگری نباشد و برجسته‌ترین مردم در علم و كمالات نفسانی بوده باشد. 

تعیین و نصب چنین شخصی با فردی است كه به امور مردم کاملاً دانا باشد، زیرا اگر مردم كسی را به ریاست و زمامداری تعیین نمایند، ممكن است كه او لایق این مقام نباشد و به‌جای اصلاح‌گری فاسد و بیدادگر باشد و یا بعد از تعیین در زمان بعد فسادگر گردد؛ و هرچند مردم دانا و فهمیده باشند، بازهم نمی‌توانند كسی را برای امامت و پیشوایی انتخاب كنند كه واجد همه شرایط امامت باشد. جایی كه منتخبین حضرت موسی مصلح نباشند، بی‌شبهه انتخاب‌شده مردم دیگر اصلاح‌گر نخواهد بود. به‌طوری‌که در تفاسیر اهل‌بیت است كه حضرت موسی هفتاد نفر از هفت‌صد هزار جمعیت انتخاب فرمود و در آخر كار آن هفتاد نفر به او عرض كردند: ما هرگز ایمان نمی‌آوریم تا این‌که خدا را ببینیم، پس صاعقه آمد و آنان براثر آن صاعقه مردند یا سوختند.(1) پس بشری كه از باطن مردم بی‌اطلاع است و عاقبت كار آن‌ها را نمی‌داند، نه می‌تواند و نه حق دارد كه امام و پیشوا و رئیس تعیین و انتخاب نماید، بلكه تعیین او بسته به نظر ذات مقدس پروردگار است؛ و چون پروردگار تعیین و نصب امام می‌فرماید، دیگر مردم حق اعمال‌نظر و مداخله در تغییر و تبدیل امام ندارند؛ چنان چه در قرآن مجید فرموده: و ماکان لِمُؤمِنٍ وَلَا مُؤمِنَةٍ إِذَا قَضَی اللهُ وَرَسُولُهُ أَمَراً أَنْ یكُونَ لَهُمُ الخِیرَةُ مِنْ أَمْرِهِم (2): زمانی كه خدا و رسول امری را اختیار و معین فرمودند هیچ مرد مؤمن و زن مؤمنه‌ای حق مداخله و اختیار غیر آن را ندارد. (3)

پی‌نوشت:
1) ر. ك: ذیل سورۀ الأعراف، آیة ۱۴۳؛ و البقرة، آیة ۵۵ در تفسیر نورالثقلین، ج ۲، صفحه ۶۵، ح ۲۴۸؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، صفحه ۲۲۰، ح ۲ [۴۷۸]؛ بحارالانوار، ج ۱۳، صفحه ۲۱۸، ح ۱۱ (باب هفتم از ابواب قصص موسی و هارون از كتاب النبوة).
2) الأحزاب (۳۳)، آیة ۳۶.
3) اصول دین، نمازی شاهرودی