گاهی اوقات بعضیا فکر میکنن دین یعنی بی عقلی ،یعنی کنار گذاشتن عقل ،یعنی تحجر ،یعنی .....ولی حقیقت امر غیر از اینکه که بعضیا دونسته یا ندونسته به دین نسبت میدن.
ما برای اینکه منزلت عقل رو در دین بفهمیم میتونیم از چند منظر این مسأله رو بررسی کنیم:1)قران 2) احادیث
اول از قران این مطلب رو بررسی کنیم:
1) أ تأمرون الناس بالبر و تنسون أنفسکم و أنتم تتلون الکتاب أ فلا تعقلون ﴿۴۴﴾
آیا مردم را به نیکى فرمان مى دهید و خود را فراموش مى کنید، با اینکه شما کتاب [خدا] را مى خوانید؟ آیا[هیچ ] نمى اندیشید؟ (ایه 44،سوره بقره)
توضیح :
قرآن کریم در این آیه از آیات خود از علمای یهود که در صدر اسلام بودند سخن به میان می آورد که مردم را امر به ایمان به نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم میکردند ولی خود به ایشان ایمان نمی آورند آنان را شدیدا مورد توبیخ قرار می دهد که چرا دیگران به بِر و نیکی و کار نیک دعوت میکنید لکن خود عامل به گفته های خود نیستید و التزام عملی به آن ندارید و خود را فراموش میکنید در حالی که شما کتاب که تورات را تلاوت میکنید.قرآن کریم تعجب خود را ابراز میکند و میگوید: أتأمرون الناس بالبر و تنسون انفسکم!!
بعد از این تعجب قرآن کریم مسأله ی تعقل را مطرح می کند که (أفلا تعقلون) که این مقطع توبیخی دیگر نسبت به.علمای یهود است که چرا تفکر نمی کنید.
این مقطع مثل تمام مقاطع موجود در آیات مبارک قران قابل تأمل است از این جهت که خدای منان خطاب به علمای یهود میکند و می گوید خواندن و تلاوت کتاب به تنهائی کافی نیست بلکه باید مقرون به تفکر باشد و این نشان می دهد که عقل در منظر دین باید حاکم بر مطالعات هر کتابی حتی مقدس ترین کتابها باید باشد چون تعقل از عقل ناشی می شود پس وقتی قران عده ای را به خاطر تعقل نکردن ذم و نکوهش میکند در حقیقت آنها را از روی گردانی و حاکم نکردن عقل بر تصمیمات خود نکوهش میکند
لذا این آیه قران عده ای را مورد نکوهش قرار می دهد که خود متدین بودند بلکه از علمای متدینان هستند و این نشان می دهد که متدینان و عالمان دینی باید عقل و تعقل را ملاک تصمیمات خویش قرار دهند و در صورت عدم التزام به عقل سزاوار نکوهش خواهند بود .لذا این آیه بیان می کند که عقل در دین جایگاهی بس والا دارد
منبع:برداشتی آزاد از تفسیر گرانسنگ الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل(تفسیر نمونه عربی) حضرت آیة الله مکارم شیرازی دام ظله الشریف ،ج 1،ص 191 و 192 و تفسیر نور (نسخه عربی)حضرت استاد قرائتی حفظه الله ،ج 1ذیل آیه محل بحث .
حتما منتظر ادامه ی مطلب باشید....
