وسوسه : خطورات ذهنی است که شخص را نسبت به اعتقاداتش دچار شک و تردید میکند و توسط شیطان و نفس صورت میگیرد، این خطورات مادامی که در عمل انسان تغییر ایجاد نکند و فقط در حد وسوسه باشد گناهی ندارد ولی اگر در اعتقاد و عمل فرد اثر گذارد شخص کافر و گنهکار میشود، امام صادق (علیه السلام) فرموند:« بر هيچ مؤمنى چهل روز نميگذرد مگر اينكه گرفتار وسوسه مىشود»(1) چرا که شیطان بیکار نمینشیند و سعی در انحراف مومنین دارد و از آن طرف هم ایمان شخص محک میخورد. در روایات برای دفع این خطورات دستورالعمل هایی بیان شده است که حقیر تقریبا تمام روایات را دیده و آن ها را در این پست جمع کرده ام: امام باقر علیه السلام : اگر دچار اين خطورات شديد، بگوئيد: «آمنا بالله و رسوله و لا حول و لا قوة الا بالله».(2) در روایت دیگری گفتن « لا اله الا الله » توصیه شده است در روایتی دیگر « ذکر خدا » به هر طریقی که باشد توصیه شده. در روایت دیگری « لا اله الا اللَّه محمد رسول اللَّه و على امير المؤمنين » توصیه شده . در حدیثی دیگر گفتن « لا حول و لا قوه الا بالله » توصیه شده. در روایتی دیگر زیاد خواندن آیه 111 سوره اسراء توصیه شده است: « تَوَكَّلْتُ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لا يَمُوتُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيرا » امام صادق عليه السّلام فرمود: هر گاه ترسیدی در نماز برايت حديث نفس پیش آید ،(قبل یا خارج از نماز ) ) دست چپ را در دست راست بزن و بگو: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ أَعُوذُ بِالسَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ»(3) برای اینکه این خطورات و شک و تردید به اعتقاداتمان ضربه نزند لازم است معرفتمان را نسبت به خدای متعال بالا ببریم و با براهین عقلی و نقلی عقل و قلبمان را قانع کنیم تا با وسوسه ، شکمان به راحتی قابل دفع باشد حضرت باقر عليه السّلام فرمود: مردى نزد رسول خدا (ص) مردى نزد رسول خدا (ص) آمد و عرضكرد: اى رسول خدا من منافق شدم، فرمود: بخدا سوگند تو منافق نشدهاى، و اگر منافق بودى نزد من نمىآمدى كه مرا بآن آگاه كنى، چه چيز تو را بشك انداخته؟ بگمانم آن دشمن حاضر بخاطرت آمده و بتو گفت: كى تو را آفريده؛ تو گفتى: خدا مرا آفريده، پس بتو گفته: كى خدا را آفريده.... عرضكرد: آرى بدان كه خداوند شما را براستى فرستاده سوگند كه چنين که میفرمایید شده، فرمود: همانا شيطان از راه كردارهاى شما (و جلوگيرى شما از اعمال نيك) نزدتان آيد و بر شما دست نيابد پس از اين راه بسراغتان آيد كه شما را بلغزاند، و هر گاه چنين شد هر كدام شما (كه برايش چنين رخ داد) خدا را به يگانگى ياد كند (خيالات شيطانى برطرف گردد).(4) در این روایت بحث از علت بوجود آورنده ی خدای متعال شده در حالی که اگر کسی تسلسل و بطلانش را بداند به راحتی این شبهه را جواب میدهد و نمیگوید کافر شده ام ! که این هم بحثی است فلسفی که در پستی جدا به طور مفصل تسلسل و بطلانش را توضیح میدهیم.
1- مكارم الأخلاق ؛ ص328 2- الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 424 3-مشكاة الأنوار في غرر الأخبار ؛ النص ؛ ص247 4-الكافي (ط - الإسلامية)، ج2، ص: 425. https://t.me/tafakor_hagigat
