خلاصه تفسیر سوره انشراح بر اساس المیزان - ۶
(إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً، بلكه با هر دشوارى دو گشايش است)
اين جمله تاكيد آيه قبل است. البته بعضى گفته‌اند: جمله‌اى استینافی است [یعنی ربطی به قبل ندارد]. مفسران گفته‌اند: اين دو آيه دلالت دارد بر اينكه با يك سختی (عسر) دو آسانی (یسر) هست. اين رای ناشى از قاعده‌اى ادبی است كه مى‌گويد: كلمه‌اى كه الف و لام دارد و اصطلاحا معرفه است، اگر در كلامى تكرار شود منظور از آن، همان كلمه اول است و هر دو كلمه يك چيز را مى‌رسانند. ولى اگر نكره باشد، دومى معنایی غیر از اولی را می‌رساند. مثلا اگر بگويى: «اذا اكتسبتَ الدّرهم- يا درهماً- فانفقِ الدِّرهمَ» معنايش اين است كه وقتى درهمى- یا يك درهم- كسب كردى، همان درهم را خرج كن. ولی اگر بگويى «اذا اكتسبتَ درهما فانفق درهما، معنايش اين است كه اگر درهمى را كسب كردى، درهمى را خرج كن. در اين جمله منظور اين است كه درهمى را خرج كن (نه این که لزوما همان درهم را خرج کن) ولی اين قاعده كليت ندارد.
تنوينى كه در كلمه يسرا است به قول بعضى از مفسران براى بزرگداشت يسر است و مى‌فهماند با هر عسر، يسرى ارزشمند مى‌آيد، ولى به نظر علامه طباطبایی تنوين تنويع است. [یعنی نوع‌ساز. البته تحقیق مختصری انجام دادم و چیزی تحت عنوان تنوین تنویع نیافتم] یعنی مى‌خواهد بفرمايد با هر دشوارى نوعى گشايش هست. منظور از كلمه مع (به معنای با) واقع شدن يسر به دنبال عسر است نه اينكه منظور از معيت (همراهی) اين باشد كه يسر و عسر در زمان واحد تحقق مى‌يابد. [طرف همسرش فوت کرد. از مراسم خاک‌سپاری که برگشت دو رکعت نماز خواند و به خدا گفت: «منتظر زن دوم و سوم بعد از این مصیبت هستم!»]
