همانطور که در بحث حکم استهزاء بیان شد ، استهزاء عملی است که خداوند انسان را از آن منع کرده و حرام می باشد لذا در سوره حجرات قرآن کریم می گوید : «يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكُونُواْ خَيْراً مِّنْهُمْ وَلَا نِسَآءٌ مِّن نِّسَآءٍ عَسَى أَن يَكُنَّ خَيْراً مِّنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُواْ أَنفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُواْ بِالْأَلْقَبِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَنِ وَمَن لَّمْ يَتُبْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّلِمُونَ» (1) «اى كسانى كه ايمان آوردهايد، مباد كه گروهى از مردان گروه ديگر را مسخره كند، شايد آن مسخره شدگان بهتر از آنها باشند. و مباد كه گروهى از زنان گروه ديگر را مسخره كند، شايد آن مسخره شدگان بهتر از آنها باشند و از هم عيبجويى مكنيد و يكديگر را به القاب زشت مخوانيد بد است عنوان فسق پس از ايمان آوردن. و كسانى كه توبه نمى كنند خود ستمكارانند.» دستورهاى شش گانه اى كه در آيه فوق مطرح شده (نهى از سخريه، عيبجويى، القاب زشت، گمان بد، تجسس و غيبت) هر گاه به طور كامل در يك جامعه پياده شود آبرو و حيثيت افراد جامعه را از هر نظر بيمه مى كند، نه كسى مى تواند به عنوان خود برتربينى ديگران را وسيله تفريح و سخريه قرار دهد، و نه مى تواند زبان به عيبجويى اين و آن بگشايد، و نه با القاب زشت حرمت و شخصيت افراد را در هم بشكند.نه حق دارد حتى گمان بد ببرد، نه در زندگى خصوصى افراد به جستجو پردازد، و نه عيب پنهانى آنها را براى ديگران فاش كند به تعبير ديگر انسان چهار سرمايه دارد كه همه آنها بايد در دژهاى اين قانون قرار گيرد و محفوظ باشد: جان، مال، ناموس و آبرو، پيغمبر گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله ) در حديثى مى فرمايند: «ان اللَّه حرم من المسلم دمه و ماله و عرضه، و ان يظن به السوء» (2)«خداوند خون و مال و آبروى مسلمان را بر ديگران حرام كرده، و همچنين گمان بد در باره او بردن .» گمان بد نه تنها به طرف مقابل و حيثيت او لطمه وارد مى كند، بلكه براى صاحب آن نيز بلائى است بزرگ زيرا سبب مى شود كه او را از همكارى با مردم و تعاون اجتماعى بر كنار كند، و دنيايى وحشتناك آكنده از غربت و انزوا فراهم سازد، چنان كه در حديثى از أمير مؤمنان على (علیه السلام) آمده است: «من لم يحسن ظنه استوحش من كل احد» .« كسى كه گمان بد داشته باشد از همه كس مى ترسد و وحشت دارد!» (3)
پی نوشت : 1 - حجرات ، 11 2 - المحجة البيضاء" جلد 5 صفحه 268 3- غرر الحکم – ص 697
====================================================
برای مشاهده ی مطالب مرتبط
فرق بین استهزاء و سخریه
آثار و پیامد های استهزاء
