امام حسین (علیه السلام) فرمودند: اِتَّقُوا هذِهِ الأهواءَ الَّتی جِماعُهَا الضَّلالَةُ وَ میعادُهَا النّارُ؛ از این هواهای نفس بپرهیزید، که مجموعه ی آنها گمراهی و قرارگاه آنها آتش است. (1)
شرح حدیث:
اولیای دین و فرزانگان عارف، رهروان راه کمال را از «هواپرستی» بر حذر داشته اند.
بزرگ ترین توصیه ی خدا و قرآن و رسول و امامان «تقوا» است. تقوا به معنای مهار نفس و کنترل تمایلات نفسانی و شیطانی، پروا داشتن از خدا و ترس از قیامت و کیفر گناه و عذاب دوزخ است.
هوای نفس، انسان را بازیچه ی شیطان قرار می دهد و او را مطیع ابلیس می سازد.
شیطان هم سوگند خورده است انسانها را گمراه نماید و با انحراف از راه طاعت و بندگی، آنان را مثل خودش جهنمی سازد.
شیطان در قرآن، به عنوان دشمن آشکار و آشتی ناپذیر انسان معرفی شده است. پس عاقل باید از پیروی این دشمن حذر کند که هم گمراه است، هم گمراه کننده.
با دشمن نفس، صلح کردن ننگ است
چون در همه حال با خِرَد در جنگ است
هر چند سخن ز آشتی می گوید
خصمی است که آتش بس او نیرنگ است.(2)
هر کس بر تمایلات و تمنّیات نفس خود مهار بزند و به جای آنکه اسیر نفس باشد، بر آن مسلط گردد، رستگار خواهد بود. و هر کس با پیروی از هوای نفس در دام گناه گرفتار و در باتلاق رذایل فرو شود، دچار ضلالت می گردد و سرانجام او آتش دوزخ خواهد بود.
برنده کسی است که گریبان خود را از دست نفس شوم برهاند.
و بازنده، کسی است که اسیر هواهای نفس گردد.
پی نوشت:
1. احقاق الحق، ج11، ص591
2. برگ و بار، جواد محدثی، ص287.
منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)
